کد مطلب:301690 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:160
مقام تقدم و رکوب زهرا در ورود به بهشت
منقبت چهاردهم، مقام ركوب (سواره بودن) در روز قیامت، در بهشت، و در هنگام سیر در مواقف دیگر است كه حضرت زهرا سلام الله علیها با پدر بزرگوارش و امیرالمؤمنین و حسنین اشتراك دارد، و هیچ زنی در عالم- از اولین و آخرین- دارای این مقام نیست. فاطمه علیهاالسلام در این رتبه نیز بین بانوان جهان بی همتاست. از میان بانوان، تنها اوست كه سواره وارد عرصه ی محشر می شود. فرق او با زنان دیگر، بلكه با جمیع صدیقین، علما، حكما و شهدا تفاوت پیاده و سواره است.
بریده [1] از پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت می كند كه آن حضرت فرمود:
«یبعث الله ناقة صالح، فیشرب من لبنها هو و من آمن به من قومه. و لی حوض كما بین عدن و عمان، اكوابه عدد نجوم السماء فیستقی الانبیاء. و یبعث الله صالحا علی ناقته. قال معاذ [2] : یا رسول الله، و انت علی العضباء؟ قال: لا، انا علی البراق، یخصنی الله به من بین الانبیاء، و فاطمه ابنتی علی العضباء...». [3] .
«خدای تعالی ناقه حضرت صالح را در روز رستاخیز برمی انگیزد، پس حضرت صالح و ایمان آورندگان به او از شیر آن شتر می نوشند و سیراب می شوند؛ لیكن مرا حوضی است به پهنای عدن تا عمان، كه تعداد جامهای آن به شمار ستارگان آسمانی است، و انبیا (از من) طلب سقایت می نمایند.
«پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم در ادامه ی سخن چنین می فرماید): خدای تعالی در روز حشر، صالح را سوار بر ناقه اش برمی انگیزد. معاذ از پیامبر اكرم پرسید یا رسول الله آیا شما نیز سوار بر شتر عضباء به محشر وارد می شوید؟ آن حضرت در جواب فرمود: نه، مركب اختصاصی من براق است، كه خدای تعالی مرا در میان انبیاء به این مركب مخصوص گردانیده است، و عضباء مركب مخصوص دخترم فاطمه است».
روایتی را كه ذكر شد حافظ ابن عساكر در تاریخش آورده و علمای شیعه نیز آن را نقل نموده اند.
عضباء نام شتری است كه هر وقت علی علیه السلام از جانب پیامبر اكرم برای تبلیغ اسلام ماموریت داشت بر آن سوار می شد، چنانكه جهت قرائت سوره ی برائت (توبه) در برابر كفار نیز علی بر این مركب مخصوص سوار بود.
كثیر بن مره حضرمی [4] روایت می كند كه حضرت رسول
اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
«حوضی اشرب منه یوم القیامة انا و من آمن بی و من استسقانی من الانبیاء. و تبعث ناقة ثمود لصالح، فیحتلبها فیشرب من لبنها هو والذین آمنوا معه من قومه ثم یركبها من عند قبره، حتی توافی به المحشر،... فقال معاذ: اذا تركب العضباء یا رسول الله؟ قال: لا، تركبها ابنتی، انا علی البراق، اختصصت به من دون الانبیاء...». [5] .
«در روز قیامت مرا حوضی است كه من و هر كس كه به من ایمان آورده است از آن سیراب می شویم، و از پیامبران نیز آنكه بخواهد سیراب می گردد، در آن روز ناقه ی ثمود برای صالح برانگیخته می شود، صالح و آنان كه از قومش به او ایمان آورده اند از شیر آن شتر می نوشند، سپس صالح در كنار قبرش بر آن ناقه سوار می شود و به صحنه ی محشر می آید. معاذ عرض كرد: یا رسول الله آیا در آن هنگام شما هم بر شتر عضباء سوار می شوید؟ فرمود: نه، عضباء
مركب دخترم فاطمه است، و مركب من براق است كه در میان انبیا به آن اختصاص یافته ام».
ابوهریره می گوید: شنیدم از پیامبر اكرم كه فرمود:
«تبعث الانبیاء یوم القیامة علی الدواب و یبعث صالح علی ناقته، و ابعث علی البراق، و تبعث فاطمة امامی علی العضباء، و یبعث ابنا فاطمه- الحسن والحسین علی ناقتین، و علی بن ابی طالب علی ناقتی». [6] .
«در روز قیامت انبیا سوار بر مركبها هستند، و صالح سوار با ناقه اش مبعوث می شود، و من نیز بر براق و فاطمه در پیشاپیش من بر عضباء و دو فرزند فاطمه، حسن و حسین بر دو ناقه ی دیگر، و علی بن ابی طالب بر ناقه ی مخصوص من، همگی سواره مبعوث می شویم».
مركب انبیا- چنانكه را روایات استفاده می شود- از مركبهای عمومی بهشتی است نه اختصاصی؛ و با توجه به روایت قبلی، كه پیامبر می فرماید «در روز قیامت سواره مبعوث شدن بهمراه انبیا، مخصوص امیرالمؤمنین و فاطمه و حسنین سلام الله علیهم می باشد» در تمام مواقف، آنجا كه از مسیر پنج تن سخن رفته است، ردیف و ترتیب حركت چنین است: فاطمه از همه جلوتر، و رسول خدا پشت
سر فاطمه، و امیرالمؤمنین بعد از پیامبر اكرم، حسنین پشت سر آنان هستند، حتی ورود پنج تن علیهم السلام به بهشت نیز به همین ترتیب است.
دانشمندانی كه این روایت ابوهریره را نقل كرده اند عبارتند از: محب الدین طبری در ذخائر العقبی، حاكم در مستدرك- كه صحت آن را بررسی و تایید كرده است-، ابن عساكر در تاریخش، و خطیب در تاریخش. سیوطی ضمن نقل این حدیث از ابوالشیخ و حاكم و خطیب و ابن عساكر چنین نتیجه می گیرد كه این روایت آن احادیثی را كه از طریق شیعه درباره ی پیشگام بودن فاطمه در هنگام سیر پنج تن نقل شده است، تایید می كند.
حافظ سیوطی با ذكر اسناد و مدارك در كتاب جمع الجوامع آورده است كه حضرت رسول فرمود:
«اول شخص یدخل الجنه فاطمة بنت محمد». [7] .
«اول كسی كه به بهشت وارد می شود فاطمه دختر محمد است».
و در حدیث دیگر:
«ان اول من یدخل الجنة: انا و علی و فاطمة والحسن والحسین...». [8] .
«ما پنج تن قبل از همه كس به بهشت وارد می شویم...». از این دسته اخبار، و احادیث دیگری كه در این موضوع از پیامبر اكرم وارد است، معلوم می شود كه فاطمه علیهاالسلام دارای مركبهایی است مخصوص به خود، كه گاهی از نور، گاهی از یاقوت، و گاهی از زمرد است، و یكی از مركبهای آن حضرت نیز عضباء است.فاطمه سلام الله علیها هنگام سیر در مواقف متعدد، مركبهای مختلفی دارد؛ موقع ورود به محشر، هنگام داخل شدن به بهشت، وقت سیر در جنت، و مراحل دیگر در موقفی سوار بر مركب مخصوص می باشد، و اینكه در احادیث مركبهای آن حضرت را متنوع ذكر كرده اند، به سبب همین تعدد مواقف و منازل است. این منقبت فاطمه سلام الله علیها- كه در میان جمیع زنان، از اولین و آخرین، تنها بانویی است كه سوار بر مركب محشور می شود،و با توجه به اینكه در این فضیلت با پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم بطور همسان اشتراك دارد-، خود برهان روشن و قاطعی است كه آن حضرت دارای مقام شامخ ولایت بوده، و از شئون همین رتبه ی والاست كه جمیع
زنان در محشر پیاده اند، و او كه «ولیةالله» است، سوار بر مركب مخصوص به خود می باشد.
[1] بريده بن حصيب بن عبدالله بن حارث بن اعرج اسلمي صحابي. بر اساس منابع عامه وي در نخستين سال هجري، اسلام آورده و در غزوه ي خيبر شركت داشته است. بريده، والي عمر بن خطاب در نوبه سرغ (كه در مرز حجاز و شام واقع است) بوده و در سال 62 و يا 63 هجري درگذشته است. (طبقات ابن سعد ج 14/ 241، الاستيعاب ج 1/ 263، سير اعلام النبلاء ج 2/ 470، تهذيب الكمال ج 4/ 53).
[2] ابوعبدالرحمن معاذ بن جبل بن عمرو بن اوس انصاري خزرجي متوفاي 18 هجري. وي يكي از صحابه اي است كه در غزوه ي بدر و بسياري از غزوات ديگر حضور داشته و علماي عامه او را درشمار حفاظ ذكر نموده اند. بنا به نقل ابن اسحاق، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در مواخاتي كه بين صحابه صورت داد معاذ بن جبل را برادر جعفر بن ابي طالب قرار داده است. (الاستيعاب ج 3/ 459، اسد الغابه ج 4/ 376، تهذيب التهذيب ج 10/ 186، تذكره الحفاظ ج 1/ 19، طبقات الحفاظ ص 15).
[3] تهذيب تاريخ دمشق ج 3/ 311، 312، كنز العمال ج 11/ 499/ ح 32340. همچنين مراجعه بفرماييد به مختصر تاريخ دمشق ج 5/ 260 و حياه الحيوان ج 1/ 166.
[4] كثير بن مره حضرمي رهاوي شامي حمصي ابوشجره (و يا ابوالقاسم).
وي از طبقه ي تابعين است و- به گفته ي يزيد بن ابي حبيب- 70 صحابه ي بدري را درك نموده است. ابن سعد و نسائي و عجلي وي را توثيق كرده اند. ابن حبان نيز نام وي را در كتاب ثقات خويش آورده است و ابن خراش به صداقت وي اذعان نموده است. (رجوع بفرماييد به: طبقات ابن سعد ج 7/ 448، ثقات ابن حبان ج 5/ 332، ثقات عجلي 397، تهذيب الكمال ج 24/ 158، سير اعلام النبلاء ج 4/ 46، تاريخ الاسلام- حوادث و وفيات 61 الي 80 هجري- ص 514).
[5] كنز العمال ج 14/ 431/- 432/ ح 39179. همچنين مراجعه بفرماييد به: تهذيب تاريخ دمشق ج 3/ 312، مختصر تاريخ دمشق ج 5/ 260.
[6] مستدرك حاكم ج 3/ 152 (حاكم نيسابوري پس از نقل اين حديث مي گويد: «اين حديث بنابر شرط مسلم صحيح است»)، تلخيص المستدرك ج 3/ 152، مقتل خوارزمي ج 1/ 55، مجمع الزوائد ج 10/ 333.
[7] ابوهريره (كه نزد عامه از اكابر صحابه است) از پيامبر چنين نقل مي كند:
«اول شخص يدخل الجنه فاطمه، مثلها في هذه الامه مثل مريم بنت عمران». مراجعه بفرماييد به: فردوس الاخبار ج 1/ 69/ ح 83، كنز العمال ج 12/ 110/ ح 34234، ينابيع الموده ص 260، ميزان الاعتدال ج 2/ 618، لسان الميزان ج 4/ 16.
در كتاب ميزان الاعتدال و لسان الميزان اين حديث به نقل از عبدالسلام بن عجلان نقل گرديده است. ابن حبان در كتاب الثقات وي را تعديل نموده است (الثقات ج 7/ 127). ظاهرا تنها گناه وي- كه موجب طعن او بوسيله ي ذهبي و امثال ذهبي گرديده- نقل همين روايت است.
[8] و در روايتي پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم به اميرالمومنين عليه السلام مي فرمايند: «ان اول من يدخل الجنه: انا و انت و فاطمه والحسن و الحسين. قال علي: فمحبونا؟ قال: من ورائكم». (الصواعق المحرقه ص 311، كنز العمال ج 12/ 98/ ح 34166).